Οι θεμελιώδεις Αρχές του Pilates

 Αν και ίδιος ο J. Pilates δεν έδωσε συγκεκριμένους ορισμούς για τις αρχές της μεθόδου του, οι θεμελιώδεις αρχές μπορούν να προσδιοριστούν με σαφήνεια, μέσα από τα κείμενά του, το αρχειακό υλικό και τη διδασκαλία του. Βάση του έργου του Pilates αποτελούν οι εξής αρχές: αναπνοή, ολική σωματική υγεία, ολική σωματική προσήλωση και ολική σύνδεση μυαλού, σώματος, πνεύματος.  Οι Frank Philip Friedman και Gail Eisen, δύο μαθητές της Romana Kryzanowska, δημοσίευσαν το πρώτο σύγχρονο βιβλίο για το Pilates, “The Pilates Method of Physical and Mental Conditioning” , το 1980 και σε αυτό περιγράφονται οι έξι αρχές του Pilates ("Principles of Pilates"). Η Αναπνοή, η Συγκέντρωση, το Κέντρο, ο Έλεγχος, η Ακρίβεια και η Ροή. Οι αρχές αυτές έχουν γίνει βάση για πολλές προσεγγίσεις του Pilates, έχουν υιοθετηθεί ευρέως, έχουν προσαρμοστεί και εμπλουτιστεί και είναι γενικά αποδεκτό ότι αποτελούν το θεμέλιο του συστήματος.  

Αναπνοή

Η Αναπνοή είναι πολύ σημαντική στη μέθοδο Pilates και παράλληλα η δυσκολότερη και η πιο σημαντική να τελειοποιηθεί. Η σημασία της αναπνοής και των πολυάριθμων επιδράσεων της μπορούν να επισημανθούν και πέρα από το βασικό και καίριο ρόλο της. Η αναπνοή ως ζωογόνο στοιχείο του σώματος, του μυαλού και του πνεύματος, διατρέχει και ενώνει όλες τις θεμελιώδεις αρχές μαζί.

Στο βιβλίο του “Return to Life” ο Pilates αφιερώνει ένα μέρος της εισαγωγής του στην Αναπνοή . Έβλεπε τη σημαντική αξία στην αύξηση της πρόσληψης οξυγόνου και της κυκλοφορίας του οξυγονωμένου αίματος σε κάθε μέρος του σώματος και αυτό το έβλεπε σαν καθαρισμό και αναζωογόνηση.  Η σωστή πλήρης εισπνοή και εκπνοή ήταν το κλειδί για αυτό. Στις ασκήσεις Pilates, ο ασκούμενος εκπνέει στο σημείο μέγιστης δυσκολίας και εισπνέει στη φάση της επιστροφής στην αρχική θέση. Η αναπνοή στο Pilates χαρακτηρίζεται ως πλευρική θωρακική αναπνοή. Ο ασκούμενος καθοδηγείται να αναπνέει βαθειά από τα πλευρά και το πίσω μέρος του θώρακα, προκειμένου να μπορεί να διατηρηθεί η απαραίτητη σύσπαση των εν τω βάθει κοιλιακών μυών ή του πυελικού εδάφους. Στη πρακτική της μεθόδου στόχος είναι ο σωστός συντονισμός αναπνοής και κίνησης, με κατάλληλες οδηγίες αναπνοής  για κάθε άσκηση.

Συγκέντρωση

Στη μέθοδο Pilates κάθε κίνηση είναι προϊόν σκέψης και κάθε κίνηση ελέγχεται από τη σκέψη. Η συγκέντρωση είναι το βασικό στοιχείο ζεύξης μυαλού και σώματος. Για να γυμναστεί το σώμα χρειάζεται η συμμετοχή του μυαλού. Το μυαλό είναι αυτό που δίνει την εντολή στο σώμα να κινηθεί. Η κίνηση στο Pilates γίνεται δίνοντας προσοχή και παρατηρώντας πως οι μύες ανταποκρίνονται στα μηνύματα που παίρνουν. Κατά τη διάρκεια κάθε κίνησης ο ασκούμενος έχει να επικεντρωθεί σε μια “λίστα” στοιχείων ελέγχου, την αναπνοή, τους μυς που δουλεύουν, τη διατήρηση τη σωστής ευθυγράμμισης και σταθεροποίησης του σώματος. Η αρχή αυτή της τεχνικής, έγκειται στην επικέντρωση στην κίνηση και το μπλοκάρισμα κάθε  άλλης εξωτερικής σκέψης.

Κέντρο

Η έννοια του κέντρου μπορεί να αποδοθεί με διαφορετικούς τρόπους. Αρχικά σχετίζεται με το κέντρο βαρύτητας του σώματος. Επίσης σχετίζεται με το κεντρικό μέρος του σώματος και τους μυς του, που περιβάλλουν την περιοχή της κοιλιάς, το κάτω μέρος της πλάτης, τα ισχία και τη λεκάνη. Ο Pilates ονόμασε αυτό το κέντρο “Powerhouse” (κέντρο παραγωγής δύναμης). Όλη η ενέργεια για τις ασκήσεις Pilates πηγάζει από αυτό το κέντρο και απλώνεται προς τα άκρα. Η φυσική ενέργεια που παράγεται στο κέντρο συντονίζει τις κινήσεις. Έτσι δημιουργείται ένα ισχυρό υπόβαθρο για κάθε φυσική δραστηριότητα.

Έλεγχος

Ως έλεγχος μπορεί να οριστεί ο ρυθμιστικός κανόνας της εκτέλεσης μιας ενέργειας. “Contrology” (control = έλεγχος + -logia από το “λόγος”) ήταν το όνομα που προτιμούσε ο Pilates για τη μέθοδό του και βασιζόταν στην ιδέα του ελέγχου των μυών. Όλες οι ασκήσεις γίνονται με έλεγχο και οι μυς του σώματος δουλεύουν για να το κρατούν ενάντια στη βαρύτητα. Ο έλεγχος απαιτεί πολλή εξάσκηση, μέσα από τη οποία αναπτύσσεται η δύναμη και η ευελιξία των μυών και κατά συνέπεια η ανάπτυξη πιο εκλεπτυσμένης και ποιοτικής κίνησης του σώματος.   

Ακρίβεια

Η ακρίβεια, ο ακριβής τρόπος να εκτελεστεί μια ενέργεια, είναι αρχή κλειδί για το Pilates. Όσο μεγαλύτερη είναι η ακρίβεια, τόσο περισσότερο επιτυγχάνεται ο στόχος μιας άσκησης και τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος. Η παράληψη της όποιας λεπτομέρειας συνεπάγεται απομάκρυνση από την ουσιαστική αξία της άσκησης. Η ακρίβεια μπορεί να σχετιστεί με την ενεργοποίηση μεμονωμένων μυών και την ίδια στιγμή με την σύνδεση των απαιτούμενων μυών για να δημιουργηθεί κίνηση. Επίσης μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην δυνατότητα πρόσβασης σε ένα μυ ή όχι. Μέσα από τον έλεγχο επιτυγχάνεται το ζητούμενο της ακρίβειας.  

Ροή

Η ροή μπορεί να περιγραφεί ως η ομαλή και ανεμπόδιστη συνέχεια της κίνησης. Σκοπός του Pilates είναι η καλαίσθητη οικονομία της κίνησης, δημιουργώντας ροή μέσα από τις κατάλληλες μεταβάσεις στις κινήσεις. Μόλις επιτευχθεί η ακρίβεια, προστίθεται το στοιχείο της ροής μέσα στις ίδιες τις ασκήσεις και στη μετάβαση από την μία στην άλλην, προκειμένου να χτιστεί δύναμη και αντοχή. Η τεχνική του Pilates υποστηρίζει πως η φυσική ενεργεία που ασκείται από το κέντρο θα πρέπει να συντονίζει τις κινήσεις των άκρων. Η ροή προσθέτει επίσης ως αποτελέσματα της μεθόδου την ισορροπία και τη λειτουργική κίνηση.

Εκτός από τις έξι αυτές αρχές υπάρχουν και επιπρόσθετες αρχές, όπως προκύπτουν από τη εξέλιξη της ανάλυσης και εμπλουτισμού της μεθόδου Pilates.  Μέσα σε αυτές η απομόνωση, η επανάληψη/ρουτίνα κ.α.

 Απομόνωση

Οι ασκήσεις Pilates αποτελούν μια διαφορετική πρόκληση για κάθε σώμα. Μαθαίνοντας το σώμα μας μέσα από την τεχνική και κατέχοντας τον έλεγχο των διαφορετικών μυϊκών ομάδων, έχουμε τη δυνατότητα να τις απομονώσουμε και να δουλέψουμε εστιάζοντας αποκλειστικά σε αυτές.

Επανάληψη/ρουτίνα

Η επανάληψη και η συχνότητα οδηγούν στη βελτίωση των δυνατοτήτων και με αυτό τον τρόπο χτίζεται η εξέλιξη και η πρόοδος όχι μόνο στην ίδια τη τεχνική της μεθόδου αλλά και σε όποια άλλη κινητική δραστηριότητα.